کتاب نفیس چاپی عشق زال و رودابه خط وصال شیرازی

کتاب نفیس چاپی عشق زال و رودابه

کتاب نفیس چاپی زال و رودابه

خط وصال شیرازی

سازمان انتشارات کتابخانه ملی ایران

مقدمه اسحاق صلاحی

در تاریخ چندهزار ساله زبان و ادب فارسی چه در سده‌های پیش از ظهور اسلام و چه در هزاره اخیر، یکی از اصلی‌ترین بسترهای بالندگی شعر فارسی در شکل سروده‌های نسبتاً بلندی همانند «مثنوین شکل گرفته است که منتقدان و تاریخ‌نویسان ادبیات از آنها ذیل عنوان منظومه‌های عاشقانه و غنایی نام برده‌اند.

نخستین جلوه رواج این داستان‌های عاشقانه را در اشعار شفاهی خوانندگان دوره‌گردِ دوران هخامنشی و اشکانی (گوسانان) می‌تواند دید.

شیوه‌هایی که در دوره‌های بعد نیز هم به صورت مکتوب و هم در قصه‌خوانی‌ها و روایت شفاهی سینه به سینه نقل شده و جلوه‌های عمیق‌تر آن در آغازین دوره‌های شعر فارسی در سده‌های پس از اسلام رواج یافته است.

منظومه‌های عاشقانه که به موازات دیگر منظومه‌های حماسی داستانی و اخلاقی از دوران سامانی (قرن چهارم) در قلمرو زبان فارسی رواج یافته‌اند، از منظر شیوه و نوع داستانی آنها را می‌توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد؛ نخست داستان‌هایی که ریشه‌ای کاملاً ایرانی دارند و بسیاری از آنها بازمانده اشعار پیش از اسلام هستند که شاید بتوان قدیمی‌ترین جلوه‌های موجود از این دسته را در  خلال شاهنامه فردوسی به ویژه در بخش حماسی آن جست‌وجو کرد.

داستان عشق «زال و رودابه»، «رستم و تهمینه»، «کتایون و گشتاسب» و «بیژن و منیژه» در بخش پهلوانی شاهنامه و گزارش مبسوطی که فردوسی از عشق «خسرو و شیرین» در بخش تاریخی ارائه کرده است، بر ظرفیت‌های این دسته از کوتاه‌منظومه‌های عاشقانه فارسی صحه می‌گذارد.

Top of Form